بسم الله الرحمن الرحیم
دبیر شورای راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور را «سازمانِ کپی‌برداری از تئوریهای غربی» دانست و افزود: با استفاده از مدلهای توسعه غربی «قله‌های ثروت در کنار دره‌های فقر» یعنی «وال‌استریت ایرانی» تشکیل می‌شود.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، دوره «تبیین مدیریت شهری از منظر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» در حوزه علمیه مروی تهران برگزار شد. حجت‌الاسلام و المسلمین علی کشوری، کارشناس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، در این دوره یازده روزه به تبیین مدیریت شهری به‌عنوان دومین نمونه‌سازی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پرداخت.
در هشت بخش قبلی این گزارش دیدیم که حجت‌الاسلام والمسلمین کشوری، مدل برنامه‌ریزی توسعه‌گرای فعلی را در حوزه مدیریت شهری به چالش کشید. بخش نهم گزارش پیش روی شماست. برای مرور مفاهیم مطرح شده در بخشهای قبلی، روی خبرهای مرتبط کلیک کنید.
***************************
** اثر چالشی عوامل بیرونی مؤثر بر نهاد خانواده، خیلی بیشتر از عوامل درونی است
دبیر شورای راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پس از تبیین «چالشهای درونی تهدیدکننده خانواده» در پاسخ به اینکه «آیا فقط عوامل درونی، خانواده را به چالش کشیده و آن را بی‌خاصیت می‌کند یا یک سری عوامل دیگر نیز از بیرون، خانواده را به چالش می‌کشد» خاطرنشان کرد: در نقشه راه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت این بحث را مطرح کردیم که اثر چالشی عوامل بیرونی مؤثر بر نهاد خانواده، خیلی بیشتر از عوامل درونی است. لذا باید مواظبت همگانی اتفاق بیفتد تا نهاد خانواده از بیرون به چالش کشیده نشود.
** عدم آموزش طی دوران تحصیل، مسبب اصلی چالش خانواده‌ها
حجت‌السلام والمسلمین کشوری در تشریح «عوامل بیرونی چالش در خانواده» گفت: هم خانمها و هم آقایان قبل از اینکه به سن ازدواج برسند در نظام آموزشی در حال تحصیل هستند. وقتی کتاب درسی خانمها و آقایان را ورق می‌زنیم، می‌بینیم در آنها هیچ متنی راجع به «امور زندگی مشترک» وجود ندارد. به‌عوض آن دیفرانسیل یاد می‌گیرند، زیست‌شناسی و فیزیک و تاریخ یاد می‌گیرند و یک سری مسائل دیگر.
وی افزود: جای این خالی است که به خانمها بگویند «خانواده چیست». ما در حال حاضر هنوز آموزش و پرورش را متحول نکرده‌ایم و باید یک سری کار میانبُر تعریف کنیم. در مدارس فعلی وقتی معلمها سر کلاس می‌روند - حتی وقتی برای آموزش فیزیک می‌روند - خیلی خوب می‌شود اگر به دانش‌آموزان یاد بدهند که خانواده چیست و سعی کنند ذهن آنها را درگیر این مسئله کنند. نظام آموزشی ما برای خانمها این کار را انجام نمی‌دهد؛ برای آقایان هم انجام نمی‌دهد. لذا هر دو مثلاً 20 سال هم تحصیلات دارند، اما تحصیلات آنها مرتبط با نهاد خانواده نیست. به سن ازدواج می‌رسند، به همدیگر علاقه‌مند می‌شوند و سر زندگی مشترک می‌روند، اما عدم درک آنها از نهاد خانواده، خانواده را به چالش می‌کشد.
کارشناس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با بیان اینکه «آیا زن و شوهر در این قسمت مقصر هستند؟» پاسخ داد: خیر؛ نظام آموزشی مقصر است. نظام آموزشی درک از خانواده را در ذهن زن و شوهرهای آینده بالا نمی‌برد. لذا خانواده با درک حداقلی از این مسائل تشکیل می‌شود؛ وقتی خانواده با درکِ حداقلی تشکیل شد، بین زوجین اصطکاک فراوان پیش خواهد آمد؛ به تبع این شرایط کارکرد تربیتی نیز به چالش کشیده می‌شود.
وی ادامه داد: نظام آموزشی، جزء عوامل داخلی خانواده نیست و یک عامل بیرونی به شمار می‌رود؛ اما تمام بدبختی‌های درونی، متأثر از این عوامل بیرونی است. در فروپاشی نهاد خانواده عوامل بیرونی نسبت به عوامل درونی سهم بسیار بیشتری دارند. چرا؟ چون عوامل بیرونی شکل‌دهنده اصلی عوامل درونی هستند.
** با استفاده از الگوهای توسعه غربی «وال‌استریت ایرانی» تشکیل می‌شود
دبیر شورای راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در پاسخ به اینکه «آیا تنها عامل بیرونی چالش‌زا در نهاد خانواده نظام آموزشی است؟» خاطرنشان کرد: خیر؛ برای مثال نظام اقتصادی کشور نیز یک عامل بیرونی مؤثر بر نهاد خانواده است؛ وقتی عدالت برای نظام اقتصادیِ کشور اهمیت نداشت، فاصله طبقاتی در جامعه ایجاد می‌شود و به تعبیر حضرت آقا به‌دلیل استفاده از الگوهای توسعه غربی «وال استریت ایرانی» تشکیل می‌شود. وال استریت ایرانی یا آمریکایی به‌صورت ساده به چه معناست؟ یعنی «قله‌های ثروت در کنار دره‌های فقر»؛ نتیجه عدم عدالت این است که وقتی دره فقر وجود دارد و جمعیت زیادی عمیقاً فقیر هستند، مجبور می‌شوند دو برابر کار کنند. بعضی از آنها اصلاً شغلی پیدا نمی‌کنند و برخی مجبور می‌شوند دو یا سه برابر کار کنند. در هر دو صورت به دلیل تأمین معیشت، نمی‌توانند برای نهاد خانواده وقت کافی صرف کنند. لذا اقتصاد ناعادلانه یک عامل بیرونی مؤثر بر تخریب نهاد خانواده است.
وی تصریح کرد: یکی از دلایل اینکه عدالت بسیار مهم است و اگر نباشد حیات یک جامعه از بین می‌برد این است که بی‌عدالتی نهاد خانواده را به چالش می‌کشد و سرچشمه حیات در تمام جوامع، نهاد خانواده است؛ فقدان عدالت اجتماعی باعث می‌شود که نهاد خانواده به چالش کشیده شود. شما مردی را تصور کنید که شرمنده زن و بچه خود است؛ در این‌صورت جایگاه این مرد در درون خانواده به چالش کشیده می‌شود و پذیرش جدی ندارد تا بتواند کار تربیتی انجام دهد. فرض کنید مردی برای تأمین معیشت خانه خود مجبور می‌شود که دو برابر کار کند؛ در این‌صورت شاید بتواند معیشت خانواده خود را تأمین کند، ولی زمان ندارد تا در کنار خانواده باشد.
** سازمان مدیریت یا «سازمانِ کپی‌برداری از تئوریهای غربی؟»
حجت‌السلام و المسلمین کشوری از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور به «سازمانِ کپی‌برداری از تئوریهای غربی» تعبیر کرد و گفت: یکی از کارشناسان مهمِ آنجا به بنده می‌گفت: من رادیو معارف زیاد گوش می‌کنم و پیگیر مباحث خانواده در رادیو معارف هستم. به این نتیجه رسیده‌ام که خودم دخترم را به مدرسه ببرم و خودم زمان صرف کرده و او را برگردانم. چرا این کار را می‌کنم؟ چون هیچ فرصت دیگری ندارم تا با دخترم صحبت کنم. با خودم فکر کردم که چون در یک شهرِ مدرن زندگی می‌کنم یا باید تربیت دخترم را به‌کلی فراموش کنم یا اینکه خودم وقت بگذارم و حداقل در راه رفت و برگشت مدرسه با او ارتباط عاطفی و تربیتی برقرار کنم و مسائل آموزشی لازم را به او انتقال دهم. این حرف را چه کسی می‌گفت؟ یکی از معاونتهای مهم سازمان مدیریت کشور. البته آنها در مناظرات این حرفها را نمی‌زنند، ولی در جلساتِ خصوصی می‌گویند که نظام برنامه‌ریزی‌ای که ما طراحی کرده‌ایم و شهری که درست کرده‌ایم حتی اجازه ارتباطِ خود ما با فرزندانمان را نمی‌دهد. پس اگر نظام اقتصادی به چالش کشیده شود، ارتباط افراد خانواده - پدر و مادرِ خانواده- تحت‌الشعاعِ این «اقتصادِ غیرعادلانه وال استریتی» قرار می‌گیرد.
** 81 عاملِ مؤثر بر نهاد خانواده را برشمرده‌ایم/اولین نقشه تولید الگوی پیشرفت اسلامی، اولین نقشه تربیتی کشور است.
پژوهشگر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، با طرح این سؤال که «آیا تنها عامل بیرونی مؤثر بر نهاد خانواده، اقتصاد است؟» پاسخ داد: ما در نقشه راه، «81 عاملِ بیرونی مؤثر بر نهاد خانواده» را برشمرده‌ایم. مسئله به‌قدری مهم است که بنده مکرر گفته‌ام که «اولین نقشه تولید الگوی پیشرفت اسلامی، اولین نقشه تربیتی کشور است.» به این معنا که عوامل بیرونی مؤثر بر نهاد خانواده را به بهترین وجه احصا کرده است. این نقشه عوامل بیرونی مؤثر بر نهاد خانواده را به‌صورت تفصیلی برشمرده است. اگر ما تربیت را می‌خواهیم، باید نهاد مدیریت‌کننده تربیت را بپذیریم؛ اگر نهاد مدیریت‌کننده تربیت را می‌خواهیم باید عوامل بیرونی مؤثر بر نهاد مدیریت‌کننده تربیت را مدیریت کنیم. اگر عوامل بیرونی مؤثر بر نهاد متکفل تربیت مدیریت نشوند، نهاد خانواده نمی‌تواند کارکرد تربیتی داشته باشد.
** باید حتماً فکری به حال عوامل بیرونی مؤثر بر نهاد خانواده بکنیم
دبیر شورای راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ادامه داد: حالا با توجه به این دو مقدمه جایگاه مدیریت شهری در ارتباط آن با تربیت واضح می‌شود. در اداره یک شهر می‌توان شهر را به گونه‌ای اداره کرد که عوامل بیرونی ضدّ خانواده فربه شوند یا می‌توان شهر را طوری مدیریت کرد که نقش عوامل بیرونی ضد خانواده کاهش یابد. مهره‌ای که ارتباط بین مسئله تربیت و مدیریت شهری را وصل می‌کند این است که شما نقشِ عوامل بیرونی مؤثر بر نهاد متکفل تربیت را در مدیریت شهری در نظر بگیرید. اگر شما مانند بسیاری از کارشناسان کشور، وقتی تریبون صدا و سیما یا منبر مسجد یا کلاس درس در اختیارشان قرار می‌گیرد روی عوامل درونی تمرکز کنید، ارتباط بین مدیریت شهری و تربیت روشن نخواهد شد؛ اما اگر به این نکته حکیمانه نقشه راه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت توجه کنید، ارتباط مدیریت شهری با تربیت را متوجه می‌شوید.
وی با طرح این سؤال که «نکته و حکمت راهگشا - که می‌تواند سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور را نیز متحول کند - چیست؟» توضیح داد: آن نکته این است که عوامل مؤثر بر نهاد خانواده دو دسته هستند؛ عوامل بیرونی و عوامل درونی. حالا سؤال اینجاست که آیا عوامل بیرونی بر نهاد خانواده تأثیر بیشتری دارند یا عوامل درونی؟ پاسخ این است که حتماً عوامل بیرونی تأثیر بیشتری دارند. چرا؟ چون عوامل درونی متأثر از عوامل بیرونی هستند. بنابراین ما باید حتماً فکری به حال عوامل بیرونی مؤثر بر نهاد خانواده بکنیم؛ این، نکته کلیدی بحث است. حالا ما می‌توانیم در یک شهر کاری کنیم که عوامل بیرونی ضد خانواده فربه شوند یا عوامل تثبیت نهادخانواده. وقتی مثالهای بحث را عرض کردم ارتباط بین مدیریت شهری و نهاد خانواده - به عنوان نهاد اصلی متکفل تربیت - روشن می‌شود.
وی با بیان اینکه «چهار نوع نیاز اولیه برای هر خانواده‌‌ای متصور است» افزود: این چهار نوع نیاز، هرم نیازهای اولیه خانواده‌هاست. در ابتدا نیازهای شغلیِ خانواده‌ها قرار دارد. یک خانواده به این نیاز دارد که شغل خوبی داشته باشد و این مسئله، گریزناپذیر است. نیاز دوم نیازهای تفریحی است؛ خانواده‌ها، محتاج نیازهای تفریحی هستند. نیاز سوم، نیازهای معیشتی و روزمره است؛ خانواده‌های ما اقلام مصرفیِ روزمره‌ای دارند که باید به‌صورت روزمره و آسان در اختیار آنها قرار گیرد. چهارمین نیاز، نیازهای فرهنگی و آموزشی است. نیازهای آموزشی تحصیلی نیز جزء نیازهای اصلیِ نهاد خانواده است.
حجت‌الاسلام و المسلمین کشوری در بخش بعدی به تشریح این چهار نوع نیاز اساسی با نگاه الگوی مدیریت شهری اسلامی خواهد پرداخت.
- ۹۵/۰۸/۰۵