بسم الله الر حمن الرحیم
برنامه مجله روز رادیو معارف آخرین وضعیت برنامه ششم را در دو برنامه متوالی با حضور دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی بررسی نمود. متن کامل قسمت دوم این برنامه را در ادامه بخوانید و صوت آن را از اینجا بشنوید.
مجری: بسم الله الرحمن الرحیم. عرض سلام و ادب و احترام دارم خدمت شما شنوندگان عزیز؛ صبح شما بخیر باشد. با برنامه مجله روز امروز هم افتخار داریم از رادیو معارف در خدمت شما بزرگواران باشیم. اگر شنونده برنامه روز گذشته ما بوده باشید، در جریان هستید که ما در برنامه دیروز در خصوص آخرین وضعیت برنامه ششم توسعه کشور صحبت کردیم. در خدمت کارشناس محترم برنامه جناب حجت‌الاسلام کشوری کارشناس و پژوهشگر در حوزه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بودیم و این وعده را خدمت شما دادیم که امروز هم با بررسی این موضوع در خدمت شما بزرگواران باشیم و راجع به ابعاد دیگر این مسأله صحبت کنیم. جناب حجت‌الاسلام کشوری سلام صبح شما بخیر!
حجت‌الاسلام کشوری: سلام علیکم و رحمه الله و برکاته. صبح حضرتعالی و شنوندگان فرهیخته‌تان بخیر باشد.
مجری: سپاسگزارم. جناب آقای کشوری ما قرار شد امروز در رابطه بحث محتوایی و ساختاری برنامه ششم صحبت کنیم. سؤالی که ابتدائاً می‌خواستم از شما بپرسم این است که برنامه ششم توسعه کشور چقدر به الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به عنوان یک الگوی جامع نزدیک هست؟
حجت‌الاسلام کشوری: بسم
الله الرحمن الرحیم. اگر شنوندگان عزیز شما برنامه قبلی را شنیده باشند،
ما در آنجا بحث کردیم که برنامه ششم کشور دارای اشکالات عدیده‌ای است که ما
حتماً باید برای این اشکالات چاره‌ای بیاندیشیم. اگر
در 70 سال گذشته ما ده برنامه توسعه داشتیم و این ده برنامه توسعه کشور ما
را به اهداف توسعه نرسانده و نظام برنامه‌ریزی کشور در رسیدن به اهداف
توسعه ناتوان بوده و بیت‌المال و وقت ملت ایران را تلف کرده، همه عیوبی که
در این برنامه‌های گذشته بوده، به نظر من در برنامه ششم تجمیع شده است.شنوندگان
فرهیخته شما استحضار دارند که ما حدود یکسال و خرده‌ای هست که داریم این
مسأله را می‌شکافیم و هنوز هم نتوانسته‌ایم همه ابعادی که در برنامه ششم
توسعه هست را توضیح بدهیم. مثلاً بنده در جلسه گذشته به طور مثال به
مقوله‌ی بسیار خطرناک تراریخته اشاره کردم؛ حالا سؤال این است: اگر
برنامه‌ریزی کشور در طول 70 سال گذشته با چالش روبرو بوده -کمااینکه عرض کردم آقای نوبخت مجبور به اعتراف شده‌اند که نظام برنامه‌ریزی حتماً باید علاج شود- ما باید چکار کنیم؟ به نظر ما راه علاج، پناه‌بردن به نظام مفاهیم الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است.ببینید
جناب آقای عابدینی من مایلم از طریق برنامه شما از کارشناسان سازمان
مدیریت و برنامه‌ریزی کشور یک سؤال را بپرسم: ما 70 سال است داریم
برنامه‌ریزی می‌کنیم، تا کی باید به این مفاهیم علیل و ناتوان توسعه غربی
پناه ببریم و از آنها استفاده کنیم؟ یک برنامه در اثر این مفاهیم شکست خورد
برنامه دوم به شکست انجامید [آخر تا کی؟] شاید برخی از شنوندگان برنامه
شما سیر تاریخی برنامه‌ریزی در ایران را کمتر مطالعه کرده باشند. مثلاً شما
اگر بروید برنامه اول توسعه -که در زمان حکومت طاغوت نوشته شد- را مطالعه
کنید مشاهده می‌کنید که هدف محوری برنامه اول، احیای کشاورزی ایران بوده
است. بنده از همه کسانی که دارند صدای برادر کوچک‌شان را می‌شنوند سؤال
می‌پرسم: بعد از 70 سال الآن کشاورزی ما احیا شده و یا اوضاعش بدتر گردیده
است؟ چرا نظام برنامه‌ریزی کشور روی کاغذ چیزی را هدف قرار می‌دهد ولی
نمی‌تواند آن را محقق کند؟ یکبار امتحان کردیم شکست خوردیم؛ آخر ده برنامه
توسعه نوشته شده ولی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و دیگر کارشناسان کشور
می‌گویند اینها خیلی خوب اجرا شده باشند 40 درصد اجرا شده‌اند. وقتی انسان
یکبار در این دام می‌افتد می‌گوییم اشکال ندارد، دوبار را می‌گوییم عیبی
ندارد، بنده بارها از کارشناسان محترم خواهش کرده‌ام که آقایان بیایید و از
کارشناسان الگوی اسلامی پیشرفت در قم، تهران و مشهد استفاده کند. شما
می‌دانید درباره مسأله الگوی پیشرفت 15 جریان فعالند و بحمدلله ما با جبهه
الگوی اسلامی پیشرفت روبرو هستیم. من نمی‌دانم چرا سازمان مدیریت در مقابل
این جبهه مقاومت می‌کند؟ اینها درد دل‌های من بود، من
ناراحت می‌شوم وقتی می‌بینم بودجه بیت‌المال و وقت ملت ایران صرف می‌شود و
بعضی از مسئولین کشور می‌گویند: ما اگر این برنامه‌ها را در کشور پیاده
کنیم کشور به توسعه دست پیدا می‌کند؛ بعد خود مسئولین چند سال بعد می‌گویند
اساساً توسعه محقق نشده است.مجموعه این تراژدی تلخ ما را به این
نتیجه می‌رساند که باید در نظام برنامه‌ریزی کشور تغییر بنیادین انجام
دهیم. کشور نیاز به برنامه دارد؛ برنامه‌ای که بر اساس مفاهیم الگوی پیشرفت
اسلامی باشد. چرا ما باید به سمت مفاهیم الگوی پیشرفت برویم؟ چون توسعه
امتحان خودش را پس داده است. اگر توسعه می‌توانست گُلی به سر ملت ایران
بزند، باید طی 70 سال گذشته این کار را می‌کرد.
حال که الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت می‌خواهد با شجاعت جایگزین توسعه‌ی علیل و ناکارآمد غربی در ایران بشود، چه پیشنهادی برای برنامه ششم دارد؟ ما در پیوست الگوی پیشرفت اسلامی برای برنامه ششم کشور این را بحث کرده‌ایم. این پیوست حاوی 5 مجموعه بحثی است؛ 5 ساختار بحثی دارد. به اصطلاح روشن‌تر 5 سرفصل دارد که در هر سرفصلی از آن یک سؤال پاسخ داده شده است. یعنی به نظر ما که اگر نخبگان در دانشگاه، در حوزه و در نظام مدیریتی کشور ابتدائاً اجازه طرح این 5 سؤال را بدهند و سپس پاسخ این 5 سؤال را از منظر اولین نقشه راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی بشنوند به یک قضاوت روشن‌تری راجع به برنامه‌ریزی با نگاه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت دست پیدا می‌کنند. این 5 سؤال را حتماً در این برنامه کوتاه نمی‌توانیم به صورت تفصیلی بررسی کنیم، اگر شنوندگان عزیز شما همراهی کنند بنده اجمالی از این سؤال‌ها را فقط ذکر می‌کنم. بنده اصرار دارم این نکته را بگویم: وقتی ما داریم نظام برنامه‌ریزی کشور را به چالش می‌کشیم در گام دوم آمده‌ایم راه حل ارائه بدهیم؛ به عقیده من راه حل‌های ما برای مسأله برنامه‌ریزی کشور، هم در حوزه مبانی نظری قابلیت دفاع دارد و هم به حکم برنامه تبدیل شده و می‌شود از آنها در برنامه ششم کشور استفاده کرد که بنده در مجلسِ قبل این پیشنهادات را با حدود ده یا دوازده تن از نمایندگان مجلس در میان گذاشته و پیشنهاد دادم و آنها هم این پیشنهادات را به کمیسیون تلفیق ارائه دادند. به هر حال برنامه ششم داستان عجیبی داشت و همه مسائل به مجلس بعد حواله داده شده است.
مجری: منظور از مجلس بعد همان مجلس دهم است که کار خود را شروع کرده است؟
حجت‌الاسلام کشوری: بله! از مجلس نهم به مجلس دهم منتقل شده است.
مجری: جناب آقای کشور فرمودید راجع به عناوین آن 5 سؤال مطالبی را قرار است بگویید.
حجت‌الاسلام کشوری: همانطور
که عرض کردم پیوست الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت راه علاجی برای نظام
برنامه‌ریزیِ بیمار و ناتوان ما هست. این پیوست الگوی پیشرفت برای برنامه
ششم یک نقطه آغاز و شروع خوبی تلقی می‌شود. همانطور که عرض کردم 5 سؤال و 5
جواب است. هرکدام از این سؤال‌ها، سؤال‌های مهمی هستند که هم بحث خود سؤال
و هم تشریح پاسخ‌شان باعث شده حدود دو هزار صفحه بحث از این 5 سؤال و جواب
استخراج و تدوین گردد. بنابراین بنده در این برنامه کوتاه سعی می‌کنم
عناوین سؤال‌ها و جواب‌هایی که در این پیوست داده‌ایم را عرض کنم، همچنین
از مخاطبان مؤمن شما خواهش می‌کنم از رسانه‌های دیگری که ما در این حوزه
داریم با این بحث ارتباط بگیرند. اولین سؤالی که ما پرسیدیم این است:
آسیب‌های نظام برنامه‌ریزی کشور چیست؟ سعی کرده‌ایم به
این سؤال پاسخ بدهیم. همانطور که عرض کردم دو جواب داده شده؛ سازمان
مدیریتِ دولت یازدهم می‌گوید برنامه‌ریزیِ نظام برنامه‌ریزی کشور از حیثِ
شکلی غلط است و بنابراین اگر ما شکل برنامه‌ریزی را عوض کنیم، آسیب‌های 70
سال گذشته برطرف می‌شود. شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی این گمانه را
مطرح کرده که آسیب اصلی نظام برنامه‌ریزی کشور در نظر نگرفتن شرایط بومی و
فرهنگی کشور و مردم ایران هست. این اجمالی از سؤال و جواب اول است که باید
به آن بپردازیم.
سؤال
دومی که ما مطرح کرده‌ایم این است که انتظار انقلاب اسلامی از حوزه
برنامه‌ریزی چیست؟ شما می‌دانید بالاخره انقلاب اسلامی یک فکر مادر دارد؛
می‌گوییم این فکر مادر چه انتظاری از نظام برنامه‌ریزی دارد؟ این هم باید
بحث شود. ما اجمالاً در جوابش دو پاسخ مطرح کرده‌ایم: در یک جواب بحث
کرده‌ایم که نظام برنامه‌ریزی کشور باید بتواند نقشه دولت‌سازی اسلامی را
ترسیم کند؛ یعنی باید این قدرت را از حیث تئوریک و کاربردی داشته باشد. در
پاسخ دوم گفته‌ایم نظام برنامه‌ریزی کشور باید نظامات اجتماعی را
هدایت‌بنیان کند؛ یعنی نقشه‌ی تغییر نظامات اجتماعی را به محوریت هدایت
تصویر و ترسیم کند که این خودش بحث مفصلی می‌طلبد.
سؤال
سومی که ما در پیوست مطرح کرده‌ایم این است که اگر قرار باشد نظام
برنامه‌ریزی دولت‌سازی اسلامی بکند، خود دولت‌سازی اسلامی از کجا آغاز
می‌گردد؟ به اصطلاح چگونه دولت‌سازی اسلامی را به سرانجام برسانیم؟ این
می‌شود سؤال سوم. ما در جوابش گفته‌ایم که راه دولت‌سازی اسلامی شناسایی،
تبیین و رفع عدم توازن‌های فرهنگی هست. عدم توازن‌های فرهنگی اصطلاحی است
که ما تأسیس کرده‌ایم و در قالب این اصطلاح در واقع چگونگی دولت‌سازی
اسلامی را بحث می‌کنیم. این، سؤال و جواب سوم هست.
سؤال
چهارم این است که اگر بخواهیم عدم توازن‌های فرهنگی را مدیریت کنیم اساساً
خودِ شناسایی و در گام بعد رفعِ این عدم توازن‌ها چگونه باید اتفاق
بیافتد؟ پس سؤال چهارم می‌شود چگونگی شناسایی و رفع عدم توازن‌های فرهنگی.
ما در آنجا مطرح کرده‌ایم که راه شناسایی عدم توازن‌های فرهنگی، استفاده از
نظریات بخشی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است. نظریات بخشی مثلِ الگوی
بهبود مستمر فضای حاکم بر نهادهای متکفل تربیت، مانند نظریه مترقی
بنگاه‌های وقف‌محور، همچون نظریه پیشگیری بنیادین اسلامی از جرم، نظریه
تقنین هدایت‌بنیان، نظریه بانک سؤالات جهت‌ساز و بسیاری از نظریات دیگری که
موجود هست. اگر ما از این نظریات استفاده کنیم می‌توانیم عدم توازن‌های
فرهنگی را هم خوب شناسایی کنیم و هم رفع‌شان کنیم.
سؤال و جواب آخری که در پیوست مطرح کرده‌ایم این است که در حال حاضر -یعنی
در طول سال‌های اجرای برنامه ششم- عدم توازن‌های فرهنگی‌ای که به صورت حاد
در کشور مطرحند چه چیزهایی هستند؟ پاسخ داده‌ایم که مثلاً طلاق 38 درصدی
در تهران یک معضل و یک عدم توازن فرهنگی حاد است و حتماً باید برای آن یک
علاج جدی درنظر گرفته شود و بسیاری عدم توازن فرهنگی دیگری که در کشور مطرح
است؛ ما تا 20 تا عدم توازن حاد را در جلسات مطرح کرده‌ایم، بیش از این هم
می‌شود مطرح کرد. چگونگی حل اینها را در قالب حکم برنامه به مجلس محترم
پیشنهاد داده‌ایم. لذا بنده خروجی این پیوست برای برنامه ششم را ماده
واحده‌ای می‌دانم که نامش را گذاشته‌ایم "ماده واحده تثبیت نگاه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در نظام برنامه‌ریزی کشور" که
الآن در رسانه‌ها هم منتشر شده است. در مجموع این 5 سؤال، هم سؤالات نظری
کارشناسان در مورد برنامه ششم را پاسخ می‌دهد و هم به احکام برنامه مشخصی
که الآن قابلیت اجرایی دارد ختم می‌شود. این پیوستی هست که اگر نمایندگان
محترمِ مجلس و نخبگان به آن توجه کنند، هم الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت قابل
فهم‌تر می‌گردد و هم ما می‌توانیم یک قدم مشکلات برنامه ششم کشور را
مدیریت کنیم.
بنده در پایان اگر اجازه دهید دو نکته را محضر شنوندگان ارائه دهم: نکته اول اینکه بنده بر خودم لازم می‌دانم که این بیان حکیمانه آیت‌الله امام خامنه‌ای حفظه الله را در آخرین نشستی که در مورد الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت داشتند بازخوانی کنم. ایشان فرمودند هدف انقلاب اسلامی تشکیل جامعه نمونه اسلامی هست -البته بنده دارم نقل به مضمون می‌کنم؛ این عبارات در پایگاه اطلاع‌رسانی ایشان قابل رجوع است- و بدون دولت‌سازی اسلامی هم ما نمی‌توانیم به آن جامعه مطلوب اسلامی برسیم. جامعه مطلوب اسلامی یعنی چه جامعه‌ای؟ یعنی جامعه‌ای که در آن سبک زندگی اسلامی ایرانی جاری هست. پس بنابراین دولت‌سازی مقدمه سبک زندگی اسلامی و مقدمه تحقق جامعه مطلوب اسلامی هست. ایشان فرمودندحالا همین دولت‌سازی بدون الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت امکان ندارد. ببینید چقدر جایگاه الگو مهم است! من خواهش می‌کنم دوستانی که دنبال این هستند که سبک زندگی اسلامی را محقق کنند، دوستانی که به دنبال این هستند که دولت‌سازی اسلامی را در ایران گسترش بدهند، حتماً سرفصل مطالب مربوط به الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را جدی‌تر بگیرند.
مجری: بسیار خوب. ممنون و سپاسگزارم از شما جناب حجت‌الاسلام کشوری و همچنین از شنوندگان عزیز رادیو معارف. روز خوش، خدانگهدار.
مطالب مرتبط：
- ۹۵/۰۷/۰۵