بسم الله الرّحمن الرّحیم
در آستانه دور جدیدی از گفتگوهای مرتبط با تکامل تفقه در حوزه های رجالی و احراز صدور، اصولی و درایه ای و تبویب جدید فقه در حوزه علمیه قم هستیم. برای تبیین بیشتر مختصات این گفتگوی مفید نکاتی را تبیین می کنم.
نکته اول اینکه: در بخش قواعد "اصولِ فقه نظام"، ۹ دسته قاعده شاملِ ۱- بیان مبتنی بر ظرفیت"(قدر)، ۲- "بیان مبتنی تأمل" (تحریک فکر) ، ۳- "بیان مبتنی بر مُکث"، ۴- "بیان مبتنی بر نظام مقایسه"، ۵- "بیان مبتنی بر رفق"، ۶- "بیان مبتنی بر منزلت" ، ۷- "بیان مبتنی بر انفتاح" ، ۸- بیان مبتنی بر سیاق و ۹- بیان مبتنی بر کَمّ را تنقیح و پیشنهاد می نمائیم. (قواعد اصولی فقه البیان) اعتقاد داریم تبیین این قواعد اصولی، معرکة آلاراء فقه نظام را به وحدت بیشتری می رساند و افق های جدید فقاهت را روشن تر می کند.
نکته دوم آنکه: برای تسهیل ارتباط و تفاهم با قوم حول این اصطلاحات پربار و راهگشا، ۱۰ مهر اصولی را از فهرست اصول فقه موجود به عنوان محور گفتگوی مشترک پیشنهاد می کنیم. مفاهیمی مانند: ۱- تکامل گفتگو درباره جمع ادله، ۲- تکامل گفتگو درباره مصالح و مفاسد مرتبط با تشریع حکم، ۳- تکامل گفتگو درباره وابستگی تبلیغ اوامر و نواهی به آیات و روایات باب ثبت(علل الشرایع)، ۴- بررسی مجدد ادله امضائی بودن زبان شارع، ۵- بررسی مجدد مفهوم عرف زبان تخاطب، ۶- بررسی علت تنوع الفاظ امر و نهی در آیات و روایات، ۷- بررسی مجدد ادله مالا نص فیه و منطقةالفراغ و...٨- تنقیح مجدد مفهوم بناء عقلاء ۹- بررسی مجدد حجیت قول خبره و ۱۰- تبیین روش موضوع شناسی در موضوعات مدرن، پل ارتباطی اصول فقه موجود و اصول فقه نظام (فقه البیان) است.
نکته سوم اینکه: دستیابی به اصول جدید برای تفقه، زمینه اجتماعی و فکری بازنگری در روشهای احراز صدور و ارائه تبویب جدید از فقه را تئوریزه می نماید. به عبارت بهتر تمرکز بر "اصول فقه نظام" اولویت دار ترین مسئله در پردازش فرآیند اجتماعی تکامل تفقه است.
علی کشوری، مدیر مدرسه فقهی هدایت
سه شنبه ۲۲ تیر ماه ۱۴۰۰ هجری- حوزه علمیه قم
- ۰۰/۰۵/۲۱